آچمز یا آچمزی در اصطلاح لغوی به معنای میخکوب کردن است .
اگر مهره ای به سه دلیل نتواند حرکت کند :
1- شاه پشت سر آن کیش می شود = آچمز شاه
2- مهره مهم پشت سر آن گرفته می شود = آچمز مهره
3- خانه مهم پشت سر آن تصرف می شود = آچمز خانه
آنگاه این مهره را آچمز می گویند.
نکته : مهره های وزیر ، فیل و رخ می توانند هم در نقش آچمز کننده و آچمز شونده ظاهر شوند ولی و اسب و پیاده فقط آچمز شونده هستند ، مهره شاه هدف اصلی آچمزی است .
انواع آچمزی :
1- آچمزی مطلق یا کامل : مهره ای است که به هیچ عنوان قادر به حرکت نباشد چون در این نوع آچمزی هدف مهره شاه است و شاه کیش می شود .
2- آچمزی نسبی یا ناقص : در این حالت مهره آچمز می تواند حرکت کند ولی مهره یا خانه با ارزشی از دست می رود.
خط قرمز آچمز مطلق - و خط زرد آچمز نسبی
آچمز خانه: اسب سفید آچمز خانه مهم d1 است
3- آچمزی دو گانه : در این نوع آچمزی هم مهره شاه و هم مهره وزیر را می توان از دو خط هدف قرار داد .
مثال1
مثال 2
مزایای آچمزی : 1- مات کردن شاه حریف 2- ایجاد فشار به مهره آچمز شده و گرفتن مهره
مثال 1- ایجاد فشار و گرفتن مهره
مثال 2- ایجاد فشار و گرفتن مهره
مثال 3- مات با استفاده از آچمزی
مثال 4- مات با استفاده از آچمزی
**راههای دفاع در برابر آچمزی
1- حمله به مهره آچمز کننده
مثال 1
مثال 2
2- مهره پشت سر مهره آچمز را حرکت می دهیم مثلا با کیش دادن به شاه حریف یا تغییر خانه
مثال1
مثال 2
3- بین مهره آچمز و مهره پشت سر آن مدافعی قرار می گیرد
مثال1
4- اگر آچمزی نسبی باشد گریز مهره آچمز با کیش یا تهدید به مات شاه حریف
مثال 1
مثال2
5- ایجاد ارتباط بین مهره آچمز و مهره پشت آن
مثال1
تمرینهای دفع آچمزی :
تمرین 1
سفید چگونه به پیروزی می رسد؟
تمرین2
سفید چگونه با دفع آچمزی به پیروزی می رسد؟
تمرین3
سفید با ایجاد تهدید ماتی و قربانی دادن وزیر خود از آچمزی رها شده و پیروز می شود !!
1- N.h6 Q.Q
2- Ng8+ Ke8
3- Nc7+ Kf8
4- Rd8+ # مات !!
تمرین 4
سفید با استفاده از تهدید مات و آچمزی دوگانه به پیروزی می رسد!!
1- Bg2+ Bd5
2- Qh7! ,آچمزی دوگانه وزیر و شاه که سیاه ناگزیر وزیر خود را از دست می دهد!!
مثال 5
ضد حمله با قربانی وزیر در برابر آچمزی با استفاده ازطرح مات مشهور لگال!!
1- N.e5 B.Q
2- B.f7+ Ke7
3- Nd5+ # مات